The so-called culpability in the foreground of the prohibited act and rendering oneself into a state of insanity in case of the addicted perpetrator
Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Rok XXIII: 2019, numer 1
Journal of Criminal Law and Penal Studies Volume XXIII: 2019, No. 1
Karolina Piech – Ph.D. candidate, Department of Substantial Criminal Law, University of Wroclaw
Full text in PDF (open access)
Keywords
insanity, state of intoxication, alcoholism, guilt, the so-called culpability in the foreground of the prohibited act
Summary
The article refers to the problem of attribution of guilt to the perpetrator suffering from alcoholism who commits a prohibited act while being intoxicated. The author analyses legal norms contained in the Polish Criminal Code concerning the coincidence of prohibited act and guilt, and the institution of the so-called culpability in the foreground of the prohibited act, then refers to the characteristics of alcoholism and the forms of intoxication as distinguished in medicine and penal sciences. Next, the author emphasizes that for the attribution of guilt it is necessary to state that behaviour resulting in intoxication – and therefore consisting in the consumption of alcohol – must be intentional, conscious and voluntary. Considering the above, the author points out that it is possible that such a state of affairs can occur in which rendering oneself intoxicated will not have the abovementioned features, thus it will not allow for the attribution of the guilt.
Bibliography
Kulik M., w: Prawo karne materialne. Część ogólna, red. M. Mozgawa, Warszawa 2011.
Barczak-Oplustil A., Sporne zagadnienia istoty winy w prawie karnym. Zarys problemu, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2005, z. 2.
Barczak-Oplustil A., Zasada koincydencji winy i czynu w Kodeksie karnym, Kraków 2016.
Buchała K., Wina czynu a zawinienie na przedpolu czynu zabronionego, w: Aktualne problemy prawa karnego i kryminologii, red. E. Pływaczewski, Białystok 1998.
Cieślak M. in., Psychiatria w procesie karnym, Warszawa 1991.
Gierowski J., Paprzycki L., Niepoczytalność i psychiatryczne środki zabezpieczające. Zagadnienia prawnomaterialne, procesowe, psychiatryczne i psychologiczne, Warszawa 2013.
Giezek J., Lipiński K., Kilka uwag o zawinionym wprawieniu się sprawcy w stan niepoczytalności lub poczytalności ograniczonej, „Palestra Świętokrzyska” 2016, nr 35/16.
Giezek J., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2012.
Gruszecka D., Ochrona dobra prawnego na przedpolu jego naruszenia. Analiza karnistyczna, Warszawa 2012.
Habrat B., Zaburzenia psychiczne i zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych. Systemy diagnostyczne, klasyfikacje, terminologia, „Akademia Psychiatrii” 2010, t. 7, nr 2.
Heitzman J., Szczególne postacie upić alkoholowych w orzecznictwie sądowo-psychiatrycznym, „Alkoholizm i Narkomania” 1992, nr 3.
Jellinek E., The Disease Concept of Alcoholism, Hillhouse 1962.
Jędrzejewski Z., Bezprawność jako element przestępności czynu: studium na temat struktury przestępstwa, Warszawa 2009.
Kaczmarek T., w: System Prawa Karnego. Tom 3. Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności, red. R. Dębski, Warszawa 2013.
Kościan A., Przyczyny i przejawy uzależnienia od alkoholu, „Fides et Ratio” 2011, nr 4.
Kozak M., Alkoholizm jako choroba a odpowiedzialność karna, „Prawo i Medycyna” 2014, nr 2.
Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Tom 1, oprac. World Health Organization, wyd. polskie: Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, < https://www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf >.
Przesławski T., Funkcja czynnika psychicznego w konstrukcji czynu zabronionego i formach winy, „Studia Iuridica” 2008, t. 48.
Ratajczak A., Stan nietrzeźwości w polskim prawie karnym, Poznań 1969.
Świecki D., Wina w prawie karnym materialnym i procesowym, „Prokuratura i Prawo” 2009, nr 11/12.
Zawłocki R., w: Kodeks karny. Część ogólna. Tom 1. Komentarz do art. 1–31, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2011.
Zoll A., Kwalifikacja prawna czynu i wina niepoczytalnego sprawcy, w: Okoliczności wyłączające winę. Materiały VI Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2010.
Zoll A., w: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Tom 1. Komentarz do art. 1–116 k.k., red. A. Zoll, Kraków 2004.
Żurek T., Medyczno-psychologiczne aspekty alkoholizmu, „Perspectiva. Legnickie Studia Teologiczno-Historyczne” 2004, nr 1
